AFR ayarı nedir ve nasıl yapılır? Otogaz montajından sonra yapılması gerekir mi ? şimdi bu konuyu anlatmaya çalışalım..
AFR ne demek önce buradan başlayalım : Aır Fuel Ratıon ingilizce kelimelerinin Baş harflerinden oluşan yani Türkçede hava yakıt oranı anlamına gelen bir terim AFR..
Içten yanmalı motorlarda bir birim yakıta kaç birim havanın girdiğini ölçen bir birimdir . örneğin 14.7 AFR demek bir birim yakıt ve 14.7 birim havanın karışım oranıdır ki bu ideal ve kabul edilir üniversal bir değerdir.. Değer yükseldikçe yani hava oranı arttıkça aracımız fakir çalışmaya başlar , Bu değer düştükçe yani hava oranı azaldıkça Bu sefer de aracımız zengin çalışmaya başlar .. Bilmemiz gereken başka bir konu LAMDDA diğeridir : araçlarımızda bulunan okşayan sensörleri lamdda hesabına göre çalışıyor yani egzozdan çıkan gazın okuma değerine lamdda denir.
Araştırmalar sonucunda en ideal yakıt hava karışımının 14.7 olduğu tespit edilmiştir ..bu 14.7 oranı ideal AFR karışımı ve ideal bir yanmanın olduğunu bize gösterir.. Aracımızda 2 çeşit okuma aralığı bulunmaktadır , bunlardan bir tanesi Narow band yani aracımızda bulunan oksijen sensörünün okuma aralığı dar band okuma yapabiliyor demek.. Diğeri de wideband yani geniş band sensör.. Bu aracın oksijen sensörleri vasıtasıyla okunmayan bölümü wideband okuma yapabilen sensörler ile ölçülebilir ki bu cihaza AFR cihazı denir..
Araç oksijen sensörleri Dar band da ölçüm yapar ve aracın zengin karışım yada fakir karışım diğerlerine göre ECU ye sinyal gönderir ,aracın beyni gelen bu sinyallere göre hava yakıt oranını ayarlamak için sürekli bir faaliyet içerisindedir.. Dolayısıyla aracın ECU sü sürekli update halindedir ve aracın hava yakıt oranı sürekli düzenler..
Fakat aracın oksijen sensörünün okumadığı kısım olan wideband bölümünde herhangi bir düzeltme yapılmamaktadır..Araca yüklenen kendi yazılım haritasıyla başbaşadır ve haritada ne gönderilmesi gerekiyorsa onu gönderir yakıt olarak..
Araçlarımız sabit hızda stabil gittiğinde ki yüklemelerde klasik yani kapalı döngü kısmında aracı kullanır ve kapalı döngü de 14.7 ideal AFR ayarını hedefleyerek düzeltmelerini yapar , hızlanma gereksinimi olduğunda araca Tam Gaz verildiğinde aracın ECU sü open loop yani kapalı döngü de iken hava yakıt karışımını bir miktar daha zenginleştirir burada oksijen sensörleri tarafından düzeltme yoktur ..Çünkü araçlarıyla oksijen sensörleri düzenleme komutu gönderemez .. Çünkü araçlarımızda ki oksijen sensörleri Narow band yani darband sensörler olduğundan bu kısımda herhangi bir okuma söz konusu değildir.. Dolayısıyla open loop yani açık döngü konumunda aracın mevcut haritasını bir miktar zenginleştirerek yoluna devam eder anlık düzeltme yapmaz.. İşte AFR cihazımızın asıl işi burada başlar ve open loop bölgesini okuyarak bize bilgi aktarır ..Bizde araç fakirde mi zenginde mi olduğuna göre ayar haritamızı revize ederiz..
Bu durumda yapılması gereken şey wideband genişbant okuma özelliği olan afr cihazı ile aracın ayarlarını yolda yapılması olacaktır.Bu şekilde dip gazda aracın hava yakıt karışımını görebilmekteyiz ve bu verileri dikkate alarak aracın yakıtını Optimize edebilmek deyiz. dip gazda afr cihazı ile benzinde okuduğu hava yakıt oranı LPG ile de elde edebilmemiz gerekmektedir.. AFR değeri anı hızlanmalarda zenginleşir yani 14.7 nin altına düşer..
Buradaki haritayı ve hava yakıt oranını doğru görebilmemiz için AFR cihazına ihtiyacımız var Araç open loop durumundayken anlık düzeltmeleri yapamadığı için bu noktada aracın LPG ayar haritası kısmını bilinçli olarak yapmamız gerekir. Bunun içinde wideband sensör
yani AFR cihazı na ihtiyacımız vardır ..Çünkü aracın dip gaz konumundaki AFR değerleri egzoz gazı sıcaklığı açısından ve aracın yakıt performansı açısından çok önemli..
Closed loop ( açık döngü) ; aracın normal seyir halindeyken Tam Gaz yüklemediğimizde oluşan değerlerdir .Aracımızın egzoz çıkışında bulunan lamda sensörü hava yakıt karışım oranını sürekli aracın kendi ecu sünde bildirir ve bu noktada lamda değerini bir oranında sabitlemeye çalışıyor ,aracı kısar veya açar .Açık döngü durumunda Bizler aracın LTFT Yani uzun dönem yakıt düzeltme veriyi ve STFT kısa dönem anlık yakıt düzeltme verisini ekran lan görürüz ve LPG montaj ayarını bu değerlere bakarak yani sıfırlayarak Düzeltmeler yaparız .Ancak Eğer aracın ayarları belirtilen avanslardan daha fazla bozuksa araç Eküsü aracın yakıt düzenlemesinde yetersiz kalır ve araç ikaz lambasını yakarak sürücü uyarır Araçta bir problem var hava yakıt ayarı dengesiz bu konuyu düzelt diye Dolayısıyla araçta arıza lambasının yanıyor olması LPG ayarının bozuk olduğunun göstergesidir ve mutlaka müdahale edilmesi gerekir..
Eğt nedir ; egzoz gazı sıcaklığı demektir.. Yanma odasında hava yakıt oranı yandıktan sonra çıkan egzoz gazı sıcaklığını gösterir ve bu değer bizim için çok önemlidir Çünkü egzoz gazı sıcaklığı özellikle fakir karışımlarda çok yükselir ve egzoz gazı ile muhatap olan egzoz supaplarına ve aracın katalizatörüne zarar verir ..Özellikle incelediğimizde subapları yanan Araçlarda egzoz supaplarının eridiğini görmekteyiz .Bunun sebebi araçtaki fakir karışım sonucunda ortaya çıkan yüksek sıcaklıktaki egzoz gazı ( EGT ) dir..
Ayarsız bir Otogaz sistemi egzoz gazı sıcaklığını yükseltir ve dolayısıyla limitleri aştığı için önce egzoz supapları deformasyona uğrar , peşinden yine egzoz ile muhatap olan katalitik konvektörü bozar..Katalitik konvektör içerisindeki bazı Etkin maddeler bu sıcaklık sayesinde erir , çatlar ya da kırılır .Dolayısıyla katalitik konvektör içerisinde oluşan bu deformasyon sonucunda katalitik konvektör görevini göremez hale gelir ve arıza lambasını yakar..
